„Czwarty Wymiar” | 05.2021
Historia praktyk leczniczych cz. II
We wszystkich prehistorycznych kulturach panowała powszechna wiara w istnienie duchów przyrody (drzew, skał, gór, jezior, wody, ziemi, powietrza itp.). Wierzono też w istnienie duchów istot ludzkich oraz zwierząt i wręcz odczuwano, że siły przyrody i duchy natury mają rzeczywisty wpływ na życie, zdrowie i los człowieka.
Dlatego też powszechnie dbano i zabiegano o jak najlepsze i harmonijne związki z niewidzialnym światem duchów natury. Z czasem powstało wiele różnych obrzędów oraz tajemnych sposobów komunikacji z tym wielowymiarowym, niematerialnym światem. To wszystko sprawiło, że wyodrębniła się kasta kapłanów, szamanów, magów, uzdrowicieli… Ich praktyki były znane i powszechnie stosowane nie tylko na Wschodzie, ale również na innych kontynentach.
Szamani uzdrowiciele
W tradycji szamańskiej istniała wyjątkowa grupa ludzi obdarzonych specyficznymi umiejętnościami, których nazywano szamanami uzdrowicielami. I tak na przykład tybetańscy szamani do dzisiaj wierzą, że przyczyną wielu chorób jest nierównowaga energii, jaką tworzą ludzie pomiędzy sobą a światem zewnętrznym, wręcz całym istnieniem, szczególnie wtedy, kiedy drażnią duchy natury. Za duchy natury uważają też duchy pięciu żywiołów (przestrzeni, powietrza, ognia, wody i ziemi), czterech pór roku, a także duchy nieba, chmur, słońca i księżyca, gwiazd itp.
Szamani uważają, że po to, by skutecznie leczyć np. ludzi, ziemię i przestrzeń, należy nawiązać odpowiedni kontakt z tymi duchami.
Ponieważ zwykli ludzie nie mogą owych duchów zobaczyć ani tym bardziej nawiązać z nimi kontaktu, szamani czynią to w ich imieniu i poprzez odpowiedni rytuał starają się przywrócić równowagę i ustanowić z nimi ponownie harmonijny związek.
Duchy natury i negatywne energie
Na Dalekim Wschodzie, w Tybecie, w obu Amerykach oraz kulturze starosłowiańskiej panowało przekonanie, że we wszechświecie istnieją różne rodzaje i klasy niematerialnych istot. Nie mają one ciała fizycznego, niemniej niektóre z nich są bardzo potężne i groźne. Wierzono, że prowokowane przez nieodpowiednie działania ludzi niszczących świat przyrody, który jest ich środowiskiem naturalnym, potrafią wywołać wiele negatywnych zjawisk. Istoty te po prostu złoszczą się i w odwecie wysyłają do nas złe energie mogące być źródłem wielu problemów, a nawet chorób.
Tradycja szamańska
Tradycja szamańska w wielu kulturach starożytnych odgrywała istotną rolę. Można powiedzieć, że w szamanizmie w naturalny sposób łączą się medycyna, magia i mistycyzm, który na ogół niewiele miał wspólnego z religią. Szamanami nazywano również niektórych medyków posługujących się technikami transu i ekstazy.
Na rytualny kostium szamana składał się między innymi bęben z dzwoneczkami, grzechotka, a także obrazki bóstw. Były to narzędzia i przedmioty magiczne, które w równym stopniu, co ekstatyczny taniec, ułatwiały szamanowi podróż w krainę duchów. Owa podróż była niezbędna, ponieważ dzięki niej mógł się on dowiedzieć, jaka jest przyczyna choroby klienta, i jak można ją wyleczyć. Tego typu rytuały odbywają się i współcześnie.
Sama „terapia” stanowi pewien rodzaj magicznego egzorcyzmu. Na ludziach Zachodu sprawia on szokujące wrażenie, tym bardziej że często jest skuteczny.
W dawnych kulturach szaman nie tylko zajmował się magią czy leczeniem. Kierował także losem swojego plemienia, często wskazując właściwe miejsca zbiorów, kierunek polowań, korzystne związki i sojusze. Magia i praktyki szamańskie polegały między innymi na stosowaniu szczególnego rodzaju energii i siły umysłu. Ten bardzo skomplikowany system wiedzy, rytuałów i technik pracy związany był bezpośrednio z siłami przyrody, czyli energiami pięciu elementów (ziemia, woda, ogień i przestrzeń) oraz światem zmarłych i duchów przyrody.
Doktryna pięciu elementów
Na Wschodzie uważa się, że cały wszechświat, a więc również i człowiek, jest zbudowany z pięciu elementów (ziemia, woda, ogień, powietrze, przestrzeń). Pozostają one we wzajemnej zależności i podlegają zasadom współdziałania. Wedle tych koncepcji żywioły są elementami wszechświata, w którym żyjemy, i całego makrokosmosu. Generalnie omawia się ich rolę w kontekście naszej planety, Ziemi, oraz ich relacji z wszechświatem, jak również ciałem ludzkim.
Właściwości elementów
Aby zrozumieć, jak działają i jaki wpływ na człowieka i świat przyrody mają poszczególne elementy, trzeba przyjrzeć się im nieco bliżej.
W tradycji wschodniej uważa się, że każdy żywioł zawiera w sobie pozostałe żywioły. Wszystkie one oddziałują na siebie wzajemnie, tworząc pewne struktury i konfiguracje. Struktury takie mogą się wspierać, uzupełniać i współdziałać, ale także działać przeciwko sobie.
Tego typu zależności występują nie tylko we wszechświecie, przyrodzie, ale również w ciele człowieka, w jego systemie energetycznym, emocjach i uczuciach oraz umyśle. Zależności te wykorzystano w tradycyjnej medycynie dalekiego Wschodu, a także w medycynie energetycznej i bioterapii.
Trzeba pamiętać, że harmonia żywiołów nie jest czymś trwałym. Jest to układ dynamiczny, podlegający ciągłym zmianom w zależności od warunków i okoliczności im towarzyszących. Jednak zdecydowanie należy dążyć do ich harmonizowania i równowagi.
Żywioły a zdrowie człowieka
Zdrowie człowieka jest uwarunkowane zarówno właściwą cyrkulacją prany, jak i równowagą energetyczną ww. pięciu elementów w ciele. Zaburzenia występują wtedy, gdy jakiegoś elementu brakuje lub któregoś jest za dużo; kiedy zachwiane są proporcje. Na zrozumieniu funkcji pięciu żywiołów opiera się filozofia tybetańska, psychologia, astrologia i medycyna.
Żywioły te mają uzdrawiające właściwości, a ich unikalne energie-wibracje, zawierające wzór zdrowia, przywracają równowagę energetyczną nie tylko w całym ekosystemie, ale również – krążąc w kanałach energetycznych, czakrach i aurze – w zaburzonych miejscach ciała człowieka. Harmonizują nasze ciało jako całość na planie fizycznym, energetycznym, emocjonalno-mentalnym i duchowym.
Te wzorcowe wibracje harmonizują również energie w świecie przyrody i kosmosie, przywracając równowagę ekologiczną.
Według koncepcji filozoficzno-medycznych Wschodu jedność organizmu ludzkiego z przyrodą i kosmosem oraz postrzeganie świata w kategoriach energii jest czymś naturalnym i niebudzącym żadnych wątpliwości.
Relacje energetyczne pomiędzy elementami (żywiołami) a organami wewnętrznymi ciała ludzkiego w tradycji tybetańskiej
| Element | Organ zależny | Kolor |
| ziemia | śledziona | żółty |
| woda | nerki | niebieski |
| ogień | wątroba | czerwony |
| powietrze | płuca | zielony |
| przestrzeń | serce i umysł | biały |
Właśnie do tych archaicznych tradycji nawiązywała również medycyna antycznej Grecji. Mniej więcej od VII wieku p.n.e., począwszy od Talesa i Demokryta, filozofowie pod wpływem rozwoju przyrodoznawstwa zaczęli przezwyciężać naiwny empiryzm wcześniejszych epok i formułować pojęciowe podstawy medycyny w oparciu o empiryczne badania ludzkiego organizmu. Wpływy czynników nadnaturalnych odsunięto na dalszy plan, jednak nigdy nie został on całkowicie zlekceważony.